Zoals je eerder hebt kunnen lezen lanceert Scheepjes een de CAL2017 onder de naam Hygge.
(Je spreekt het uit als hoe-ga.)
In het NRC d.d. 7 oktober j.l. stond een heel artikel dat HYGGE heel HIP is.
Het artikel is van Annemiek Leclaire
De sombere winters in Denemarken noodzaken tot hygge: het creëren van gezelligheid. De „overlevingsstrategie” verovert de wereld.
Het meest hyggelige moment in Meik Wikings leven was waarschijnlijk toen hij met een groepje vrienden in een oud vakantiehuisje in Zweden was, vlak voor kerst. Het was de kortste dag van het jaar, er lag een deken van sneeuw, en toen rond vier uur ’s middags de zon onderging, ging het gezelschap naar binnen en stak het haardvuur aan. Er stond een stoofpot op het fornuis, glühwein op tafel, en de vrienden, moe van het wandelen, zaten met dikke sokken aan doezelig rondom het haardvuur. Een van de vrienden zei: „Meer hygge dan dit kan het toch niet worden?”
„Jawel”, antwoordde een van de meisjes. „Als het buiten ook nog gaat stormen.”
 |
| Hygge - Scheepjes CAL 2017 |
Hygge is het Deense woord voor ‘gezelligheid’. Het staat voor ‘intiem samenzijn met mensen met wie je je kunt ontspannen’. Vaste onderdelen ervan zijn haardvuur, kaarsen, warme dranken, en veel koek en snoep. Meik Wiking schreef er een boek over: Hygge: De Deense kunst van het leven, dat half oktober in het Nederlands verschijnt.
HYGGE-woorden
Aan hygge kun je praktisch elk Deens woord vastplakken
Veelgebruikte termen:
Hyggebukser [spreek uit: huugeboksa] Comfortabele broek die je nooit buitenshuis zou dragen.
Hyggesokker gebreide sokken
Hyggespreder iemand die het gezellig maakt
Fredagshygge met het gezin op vrijdag na een lange week op de bank zitten.
Søndagshygge lome dag met thee, boeken, muziek, dekens, misschien een wandeling
Hyggehjørnet in de stemming zijn voor hygge.
Hyggekrog een hoekje in de keuken of woonkamer met dekens en kussens.
Kaffe-hygge gezelligheid die koffie meebrengt.
Hyggesnak gebabbel of gezellig geklets over niet-controversiële onderwerpen.
Anders dan in Nederland, Duitsland of Canada is ‘gezelligheid’ in Denemarken een werkwoord. De Denen maken er bewust tijd voor. „Waarom kom je vanavond niet langs om met ons te hygge?” is volgens Wiking een standaardzin in gesprekken met vrienden. De noodzaak voor dat knusse bijeenkomen ligt in de lange winters. Valt er in Zweden en Noorwegen nog te wintersporten, in het vlakke Denemarken is nulkommanul te beleven. Vandaar de vlucht naar binnen. „Daarom is hygge tot zo’n hoog niveau verfijnd”, zegt Wiking vanuit Kopenhagen. „Daarom wordt het in Denemarken gezien als een onderdeel van de nationale identiteit en cultuur. Hygge is het tegengif voor de koude winter, de regenachtige dagen en de uitgestrekte duisternis. Je kunt hygge het hele jaar door hebben, maar in de winter wordt het een overlevingsstrategie.”
 |
Illustratie door
Aart-Jan Venema |
Daarom hebben de Denen het er volgens hem ook zo vaak over. „Vandaag praten we over hoe hygge we het zaterdag gaan maken, op zaterdag zeggen we steeds hoe hygge het is, en na afloop herinneren we elkaar eraan hoe hygge het was.”
Goed, denk je, prima. Jij hyggelt, zij hyggelen, en nu opgehyggelt met die flauwekul. En mag er een raampje open alstublieft? Vergeet het maar. Hygge maakt ook buiten de eigen landsgrenzen furore. Meik Wiking is niet de enige die zich in het Deense fenomeen verdiept heeft. Dit jaar verschenen op de Engelstalige markt maar liefst elf titels over hygge (zie het lijstje verderop). Ondertussen staat de Engelstalige versie van Meik Wiking, The Little Book of Hygge (Penquin Books), op de twaalfde plaats van de Britse Amazon bestsellerlijst, een week geleden was dat de vijfde. Een video van The Guardian over het fenomeen werd onlangs 3,3 miljoen keer bekeken.
Het is de Deense manier van leven die in de belangstelling staat. Denemarken prijkte dit jaar voor de derde keer op de eerste plaats in het wereldgeluksonderzoek van de Verenigde Naties. Gevolgd door Zwitserland, IJsland en Noorwegen. (Nederland staat op de zevende plaats.)
De Verenigde Naties brengen jaarlijks het World Happiness Report uit omdat subjectief welzijn tegenwoordig ook als indicatie wordt gezien voor vooruitgang, niet alleen het welvaartsniveau of de levensverwachting in een land. Nu volgens de Wereldgezondheidsorganisatie depressie in 2030 de meest voorkomende ziekte ter wereld wordt, proberen de Verenigde Naties en de Wereldbank ook uit economische motieven de geestelijke gezondheid van de wereldbevolking hoog de agenda te krijgen.
Meik Wiking, de auteur van Hygge, leidt een instituut dat onderzoek doet naar geluk. (Hij is eraan gewend dat mensen gaan lachen als hij dat zegt.) Hij krijgt regelmatig buitenlandse delegaties op bezoek die willen bestuderen wat die Denen dan precies zo goed doen. Vooral de Zuid-Koreaanse overheid zoekt een manier om de groeiende welvaart in welzijn te vertalen, het land heeft de op één na hoogste zelfmoordpercentages ter wereld.
Het geheim van die tevredenheid zit hem, denken Wiking en consorten, óók in die hygge. Alle winnaars in de gelukkige landen toptien zijn veilige democratieën met een hoog welvaartsniveau, een hoge levensverwachting, een transparant bestuur, een stevige sociale zekerheid, en een flinke mate van sociale cohesie – allemaal indicatoren voor geluk. Nederland heeft volgens cijfers van het OECD (Organisa-tie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) zelfs een nog iets betere leven/werk-balans dan de Denen.
HYGGE-lezen
In 2016 verschenen er maar liefst elf (engelstalige) boeken over hygge. Dit zijn er vijf:
- The book of Hygge: The Danish art of living wellvan Louisa Thomsen Brits.
- Hygge: The Danish Art of Happiness van Marie Tourell Søderberg.
- The Art of Hygge: How to Bring Danish Cosiness Into Your Life van Jonny Jackson and Elias Larsen.
- The Cozy Life: Rediscover the Joy of the Simple Things Through the Danish Concept of Hygge van Pia Edberg.
- ScandiKitchen: Fika and Hygge: Comforting cakes and bakes from Scandinavia with love van Bronte Aurell.
En in het Nederlands:
- Hygge: de Deense kunst van het leven van Meik Wiking.
- Ongedwongen samenkomen
Dat Denemarken alweer op de eerste plaats staat, zou met die typisch Deense gezelligheid te maken kunnen hebben. De kern van het fenomeen is ongedwongen samenkomen met vrienden en familie. Dat doet de meerderheid van de Denen kennelijk meer dan Nederlanders. Volgens Europees onderzoek spreekt 60 procent van de Europeanen ten minste eens per week met vrienden, familie of collega’s af. In Denemarken zou dat 78 procent zijn. Wiking schrijft: „Volgens het European Social Survey zijn Denen niet alleen de gelukkigste mensen van Europa, maar zijn zij ook degenen die het vaakst met vrienden en familie afspreken.”
Nederlanders komen juist steeds minder bij elkaar over de vloer, constateerde het Sociaal Cultureel Planbureau in 2011. We krijgen minder visite en gaan zelf minder op visite. Het zijn volgens het SCP-rapport de 65-plussers die nog het meeste ‘face-to-face contact met derden’ hebben.
Naast dat ontspannen samenkomen, geldt volgens Wiking de kracht van simpele pleziertjes. Dat Deense gehyggel gaat gepaard met veel gesnoep – wisten we dat de Denen twee keer zoveel snoepen als de rest van Europa, namelijk ruim acht kilo per jaar? „De hoge consumptie van vlees, snoep en koffie in Denemarken heeft een rechtstreeks verband met hygge”, schrijft Wiking in zijn boek. „Hygge gaat om aardig zijn voor jezelf, jezelf trakteren en jezelf en anderen even een pauze gunnen van gezond doen. Snoep is hyggelig. Taart is hyggelig. Koffie en warme chocolademelk zijn ook hyggelig. Rauwe worteltjes… niet bepaald.”
Op de vraag hoe ze dan zo’n goed uitziend volkje blijven, zegt hij: „Omdat het geïntegreerd is in een gezonde levensstijl.”
„Hygge is een dagelijkse aanjager voor geluk”, stelt hij. „Hygge reikt ons de taal, het doel en de methode aan waarmee we geluk kunnen inplannen en behouden, én hygge zorgt ervoor dat we elke dag een kleine dosis geluk innemen.”
De paradox wil dat Denemarken een van de landen is met de hoogste consumptie antidepressiva. Waarom hebben zulke gelukkige mensen die pillen nodig? Dat ligt volgens Wiking anders: de distributie van die middelen zijn volgens hem een resultaat van een goed werkende geestelijke gezondheidszorg. „Lage consumptie in andere landen betekent niet dat die medicijnen daar niet nodig zijn, maar dat psychische stoornissen niet worden behandeld. Landen waar heel weinig antidepressiva worden geslikt, zoals Hongarije en Zuid-Korea hebben de hoogste zelfmoordpercentages ter wereld. Het aantal mensen met depressies in Denemarken is vergeleken met de rest van de wereld kleiner dan gemiddeld.”
„Het is niet gek dat die Denen zo gelukkig zijn”, schrijft journalist Helen Russell in The Year of Living Danishly: Uncovering the Secrets of the World’s Happiest Country (Vicon Books) – ook al een bestseller. Toen haar man een baan kreeg in Denemarken, besloot zij een studie te gaan doen naar het Deense geluk. „Ze hebben een haast obsceen goede kwaliteit van leven,“ schrijft ze. „De rest van de wereld lijkt eindelijk te beseffen wat Denen al generaties weten: dat een ontspannen, gezellige tijd met vrienden en familie, vaak met koffie, cake en bier erbij, ongelofelijk heilzaam kan zijn voor de ziel.”
De keerzijde van de medaille: Denen laten slecht nieuwe mensen toe. „Iemand erbij vragen die we niet zo goed kennen, is niet hygge”, vertelt Wiking vanuit Kopenhagen. Met als resultaat dat het voor expats heel lastig is om bevriend te raken met Denen. Volgens InterNations Survey Expat Insider 2016, een onderzoek onder 14.000 respondenten in 191 landen naar de kwaliteit van leven van expats, is Denemarken een van de allerlastigste plekken ter wereld om vrienden te maken. Het land staat van 67 landen op de 65ste plaats. Dat geluksgevoel, concludeerden de opstellers van het rapport een beetje zuur, was vooral voorbehouden aan de Denen zelf.
 |
Hygge
Illustratie door Aart-Jan Venema |
