De moraal van naald en draad is de titel van een artikel dat zaterdag 11 september in de Volkskrant stond.
Van een trendje op Pinterest is borduren een serieuze tijds-besteding geworden. Geschikt voor elke plek en het draagt ook nog bij aan een duurzame garderobe, zo ontdekte Vanessa Oostijen.
Het begon anderhalf jaar geleden, tijdens de eerste lockdown, met de online boekpresentatie van mijn debuutroman Tussenruimte en niks om aan te trekken.
Ik zocht mijn heil in de Zara-app en spendeerde een hele avond aan het vinden van een jurk die de domper van een online in plaats van een fysieke boekpresentatie om kon zetten in wat de geschiedenis zou ingaan als het smaakvolste digitale edoch literairste evenement van het jaar. Ik bestelde meerdere opties; er zou vast wel íéts passen. De jurken arriveerden, en met de bestelling werd een déjà vu afgeleverd: niks paste goed, de stof was het net niet, de stiksels voelden als visdraad. Ik wist het al, een heilig pak vind je niet bij Zara. Waar wel? In mijn kast hing een dierbaar kledingstuk, de jurk die ik droeg tijdens mijn huwelijksreis van één dag. Een bleekroze kanten exemplaar waar op dijbeenhoogte een bruingerande vetvlek zat als gevolg van een boottocht. Ik vroeg me af wat ik me vaker afvraag in het geval van praktisch-esthetische kwesties: wat zou @rudyjude doen? @rudyjude is het Instagramaccount van Julie D. O'Rourke, een ontwerper uit Maine.
O'Rourke's leven en dat van haar gezin is een doe-het-zelfdroom van een hogere orde. Alles - huis, tuin, kleding, voorwerpen - is zelfgemaakt, zelfs het vlas waarvan ze linnen spint is afkomstig van eigen oogst. Haar manier van doen is monter en losjes, tussen de bedrijven door, wat haar levenswijze zeer aanstekelijk maakt.
Sinds een vriendin me op O'Rourke's bestaan wees, is haar Instagramaccount een dagelijkse bron van inspiratie en doe het zelf-aanmoediging. Wat O'Rourke zou doen dacht ik, was: de vlek uit de jurk knippen en het gat op smaakvolle wijze dichten. Ik bekeek enkele van haar tutorials, kocht een borduurring, repareerde mijn jurk en redde mijn boekpresentatie. De jurk, nu voorzien van een abrikooskleurig zijden lapje waarop ik met de hand kleine boterkleurige steekjes had aangebracht, was gepromoveerd van herinnering in de kast tot hoofdjurk der grote gebeurtenissen. Na de jurk volgde een vondst in de kringloop: een doe-het-zelfboek van textielkunstenaar Janet Bolton, getiteld: Een deken van lapjes. Op de omslag stond een foto van een quilt vol kolderieke dieren, met de hand in elkaar gezet door middel van kleine steekjes en van het kaliber: dit kan een kind. Thuis googelde ik Janet Bolton (Engeland, 1942), en daar ontvouwde zich een perpetuum mobile dat al decennia lang draaiende was, op Pinterest en op handwerkblogs. Boltons werk is zowel kunst als vaardigheid. Haar beelden zijn uit proportie en toch direct herkenbaar als universele geneugten: een schaap in de wei, een rood-witte vuurtoren, een norse kat. Vreugde op een lapje. Diezelfde avond stikte ik met kleine steekjes een paard op een gestreepte ondergrond, met hulp van Boltons patroon uit het boek. En dan was er nog de ontdekking van de Britse kunstenaar Molly Martin, schrijver van het boek The Art of Repair. In haar werk wordt de connectie tussen repareren en borduren zichtbaar. Met lapjes afkomstig van oude kledingstukken dicht ze op oogstrelende wijze kleine en grote gaten door middel van traditionele technieken, zoals Indiase kantha en Japanse sashiko.
Aldus vul ik tegenwoordig de gaten in mijn tijd: in de trein, op de passagiersstoel, aan de zijlijn van dingen die mijn kinderen doen, tijdens een film. Dat naald en draad een glansrol spelen in wat voor mij een niet meer te missen bezigheid is, lijkt uit de lucht komen vallen, maar dat is het, uiteraard, niet. Sinds mensenheugenis - sinds een slordige drieduizend jaar vóór de jaartelling is de inschatting, brengt men borduursels aan op stoffen. Over de hele wereld bestaan talloze borduurtechnieken- en verschijningsvormen, die eeuwen geleden werden uitgevonden, onder invloed van het materiaal dat voorhanden was. Borduren is van alle tijden, maar brengt nu zichtbare joie de vivre teweeg dankzij sociale media, die overigens vaker een dankbare rol vertolken in het opschalen van een verschijnseltje op Pinterest tot een serieuze trend.
***
Het artikel gaat nog verder, veel verder:
over het Franse Knoopje en École Lesage (waarover je alles kunt leren van Marjolein van der Heide - Broderie d'Art)
Ook over het gebruik van stoffen, motieven, kleur en identiteit. En de rol van sociale media waar je voorbeelden en inspiratie kunt opdoen.
Er worden textielkunstenaars in het licht gezet met daarbij, handig, de accounts dat je ze kunt volgen.
Wat we al wisten, staat nu toch maar weer eens in het zonnetje, dat handwerken he-le-maal van deze tijd is. Waar je je op meerdere fronten goed bij kunt voelen.
Het is de moeite waard het artikel te lezen.
Ook staat er een voorbeeld met handleiding bij om direct zelf aan de slag te kunnen.
De Volkskrant van zaterdag 11 september 2021. Online editie: deze link volgen, pagina 164
