Statement in Fashion

Vroeger was een modiste voornamelijk iemand die zich bezig hield met het ontwerpen en maken van hoeden.
Dit waren voornamelijk vrouwen die er ook een winkel bij hadden. Daar verkochten ze hoeden, shirts, mantels, halsdoeken en ondergoed. Tegenwoordig wordt modiste gebruikt voor iemand die ontwerpt, creëert en verkoopt. Niet alleen meer voor hoeden maar ook fashion.

Rose Bertin
door Jean-Francois Janinet in 1780

Marie-Jeanne Rose Bertin was zo iemand. Een franse hoeden en jurkenontwerpster
en –maakster.
Toen Marie Antoinette uit Oostenrijk was aangekomen in Frankrijk viel ze als een blok voor de nieuwe stijlen in de Franse mode.  Om ook op haar manier eer aan haar nieuwe land te tonen.

Al snel maakte ze kennis met Rose Bertin die haar nieuwste creaties mocht tonen.
Marie-Antoinette droeg een van Bertin’s creaties  tijdens de kroning van haar man, Lodewijk XVI. Bertin is behalve ontwerpster ook vertrouwelinge en vriendin geworden van Marie-Antoinette.

Tijdens de tweede helft van de achttiende eeuw begonnen de Franse vrouwen met een ‘pouf’ hun haar ‘op te bouwen’ en droegen oversized jurken. Bertin ontwerpt binnen deze trend maar gaat enorm overdrijven. Op een gegeven moment draag Marie-Antoinette een kapsel van bijna  drie meter hoogte en dit werd zelfs het handelsmerk van Marie-A. Kapsels werden verfraaid met ornamenten en objecten.
Bertin werkte hierbij samen met Leonard, de Koninklijke kapper.

Bertin gebruikte deze kapsels om ook een statement te maken. Zij ontwierp een pouf met thema de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog als ook een pouf die de naam inenting droeg. Statement voor het vaccineren tegen pokken.

Bertin werd ook gevraagd poppen te ontwerpen en te kleden volgens de laatste trends. Deze werden vervolgens als koninklijk geschenk cadeau gegeven. Ook hier werd weer goed overdreven. Sommige poppen waren op het formaat van een kind.

Rose Bertin was bijna bij iedere nieuwe creatie van de koningin betrokken. Werd daarom ook wel cynisch de ‘Minister van Fashion’ genoemd. Niet alleen met de enorme kapsels maar ook met de jurken toonde Bertin wat haar persoonlijke overtuiging was.

Marie Antoinette
 door Jaques-Fabien Gautier d'Agoty 

Dames die haar enorme, imposante  jurken droegen namen wel drie keer zo veel plaats in als mannen. Zette zich zo ook in voor de positie van de vrouw. Met alle statements zorgde ze ervoor dat mode niet alleen mode was maar ook een sociaal en politieke inhoud kreeg.

Marie-Antoinette
door Jean-Francois Janinet

Vanuit hét centrum van mode; Parijs ging deze invloed én de creaties door heel Frankrijk. Maar ook naar Londen, Venetië, Constantinopel en Wenen. Hiermee kreeg de Franse couture wereldwijd naam.

Tijdens de periode dat Marie-Antoinette gevangen zat bleef Rose Bertin opdrachten van haar ontvangen. Het betrof kleine veranderingen of het vervangen van een lint. Wel maakte ze nog de rouwjurk naar aanleiding van het overlijden van Lodewijk XVI.

Ten tijde van de Franse revolutie zijn veel van haar ‘voorname’ klanten geëxecuteerd of gevlucht. Rose Bertin verlegde die tijd haar werkgebied en wel naar Londen. Nog een tijdje kon ze haar geëmigreerde klanten bedienen. Maar ook haar fashion-design poppen vonden nog gretig aftrek in de Europese steden en bijvoorbeeld in Sint Petersburg.
Met het aanbreken van de negentiende eeuw gaf Rose Bertin haar bedrijf door aan haar neefjes en ging zij met pensioen. Zij overleed in het jaar 1813.