Handwerken als middel tot overleving

Premier Rutte heeft tijdens de jaarlijkse Indië-herdenking bij het Indisch monument in Den Haag een krans gelegd. Ieder jaar worden hier de ongeveer 20.000 slachtoffers herdacht van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.

'Buitenkampers'

Spreker bij het Indisch Monument was dit jaar Frans Leidelmeijer, kunsthandelaar en kunstexpert bij het tv-programma Tussen Kunst en Kitsch. Hij werd tijdens de oorlog geboren, 17 juli 1942,  in Bandoeng als zogenoemde 'buitenkamper', de naam voor Indo-Europeanen die niet in de jappenkampen werden geïnterneerd. Zij moesten onder zware omstandigheden proberen het hoofd boven water te houden.

Tijdens de uitzending 'Met het Oog op Morgen' van 14 augustus, de avond voorafgaand aan de dag van herdenking, geeft Leidelmeijer een interview in dit programma. Hierin vertelt hij over de 'buitenkampers' en de situatie waarin zij zich bevonden. In een paar, bijna bijzinnen, vertelt Leidelmeijer hoe het handwerken tot overleven leidde.

Over de situatie toen zegt Leidelmeijer; "het Nederlands mocht niet meer gesproken worden, Nederlandse kranten mochten niet uitkomen, de banken werden gesloten en de banktegoeden werden bevroren. Er werd geen salaris, soldij of loon uitbetaald. Dus er was geen geld. En hoe moesten dan die vrouwen met hun kinderen in leven blijven."
Op de vraag 'hoe heeft uw moeder dat dan gedaan' antwoordt Leidelmeijer; 'Mijn moeder had een hele handige moeder. Mijn moeder had de handen vol aan de kinderen. ..... Mijn oma was heel handig, ze had gouden handen, was handig met naald en draad. Dus die heeft breiwerk en naaiwerk aangenomen..... Dat werd door de baboe aan de man gebracht en zo zijn we dus de oorlog doorgekomen."

Luister hier het hele interview

Foto: Leendert Jansen
Foto gepubliceerd door: Trouw
De interviewer bij Het OOG is Joost Vullings